Final Fantasy XVI یک بازی نقش‌آفرینی اکشن است که در آن بازیکنان کنترل قهرمان داستان کلایو رازفیلد و یک مهمانی چرخشی از همراهان تحت کنترل هوش مصنوعی را از طریق مناطق باز تقسیم‌بندی شده در سراسر قاره‌های Valisthea به دست می‌گیرند. عناصر Final Fantasy تکرار شونده، مانند Chocobo پرنده مانند و انواع هیولا، در بازی ظاهر می شود. پس از یک بخش مقدمه داستان محور، کلایو می تواند به بخش های مختلف Valisthea سفر کند. جهان بین محیط‌های سیاه‌چال محصور، محیط‌های شهر، و میدان‌های باز گسترده‌تر تقسیم می‌شود که همگی از طریق یک نقشه از طریق منوی سفر سریع انتخاب شده‌اند. سفر در مناطق باز یا با پای پیاده یا از طریق Chocobo انجام می شود. پایگاه خانگی کلایو یک مخفیگاه است که به عنوان مرکزی برای صحبت با شخصیت‌های غیرقابل بازی (NPC)، ردیابی روابط کلایو با شخصیت‌های مختلف، تعامل با فروشگاه‌های مختلف مانند فروشندگان معجون و آهنگرها برای ساخت و ارتقاء تجهیزات، و پذیرش ماموریت‌های جانبی مختلف عمل می‌کند. از درخواست شخصیت گرفته تا شکار هیولا. اطلاعات مکان‌ها، کاراکترها و اصطلاحات در پایگاه داده‌ای با نام Active Time Lore ذخیره می‌شود که در هر زمان برای بازیکنان قابل دسترسی است.